.
Kızılağaç
İtalya kızılağacı (Alnus cordata)
İtalya kızılağacı (Alnus cordata)
Bilimsel sınıflandırma
Alem: Plantae (Bitkiler)
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Fagales
Familya: Betulaceae
Cins: Alnus
Mill.
Türler
Kızılağaç, huşgiller (Betulaceae) familyasının Alnus cinsinden ağaç türlerine verilen ad.
Türkiye'de doğal olarak; adi kızılağaç (Alnus glutinosa) ve doğu kızılağacı (Alnus orientalis) olmak üzere 2 tür; ve adi kızılağacın da 4 alt türü bulunmaktadır.
Trakya, Marmara çevresi, Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz’de saf ve karışık olarak yayılış gösteren kızılağaç, boyu 20 m’yi aşabilen, esmer kabuklu, seyrek dallı bir ağaçtır. Daha çok serin bölgelerde ve nemli dere yataklarının bulunduğu yerlerde görülür. Ülkemizde 66.357 hektar koru, 297 hektar baltalık kızılağaç ormanı bulunmaktadır. Uzunluğu 4-9 cm genişliği 3-7 cm arasında değişen ters yumurta biçimli ve testere dişli yaprakları vardır. Köklerinde bulunan, havanın serbest azotunu bağlayan yumrular nedeniyle toprakları azotça zenginleştirir.
Sınıflandırma
Alt cins Alnus.
Alnus cordata - İtalyan kızılağacı
Alnus glutinosa - Adi kızılağaç'ın 4 alt tür'ü vardır;
Alnus glutinosa ssp.barbata- Sakallı kızılağaç.Rize ve çevresi
Alnus glutinosa ssp.glutinosa- Yapışkan kızılağaç.Batı karadeniz
Alnus glutinosa ssp.antitaurica- Toros kızılağacı.Toroslar
Alnus glutinosa ssp.betuloides- Huş yapraklı kızılağaç.Doğu Anadolu
Alnus incana - Avrupa kızılağacı.
Alnus oblongifolia (Alnus incana subsp. oblongifolia) - Arizona kızılağacı. Güneybatı Güney Amerika.
Alnus rugosa (Alnus incana ssp. rugosa) - Çizgili kızılağaç.
Alnus tenuifolia (A. incana ssp. tenuifolia) - Çay yapraklı kızılağaç veya Dağ kızılağacı.
Alnus japonica - Japon kızılağacı. Japonya.
Alnus jorullensis - Meksika kızılağacı. Meksika,Guematela.
Alnus orientalis - Doğu kızılağacı. Güney Türkiye, Kıbrıs.
Alnus rhombifolia - Ak kızılağaç. Batı Kuzey Amerika.
Alnus rubra - Kırmızı kızılağaç.
Alnus serrulata -
Alnus subcordata - Kafkas kızılağacı. Kafkasya,İran.
Alt cins Clethropsis.
Alnus maritima - Sahil kızılağacı.
Alnus nepalensis - Nepal kızılağacı. Batı Himalaya, Güney Çin.
Alnus nitida - Himalaya kızılağacı. Batı Himalaya.
Alt cins Alnobetula. Çalılar.
Alnus viridis - Yeşil kızılağaç. Alttürler:
Alnus viridis ssp.viridis. - Avrasya.
Alnus viridis ssp.maximowiczii - Japonya.
Alnus viridis ssp.crispa - Güney Amerika.
Alnus viridis ssp.sinuata -Sitka kızılağacı Batı Güney Amerika
Ülkemizde Trakya Marmara çevresi, Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz’de saf ve karışık olarak yayılış gösterir. Çoğunlukla boyu 20-30 m. ye ulaşan düzgün gövdeli ağaç, bazen de çalı halinde bulunur. Narin ve uzun gövdenin önceleri yeşilimsi esmer, düzgün ve parlak bir kabuğu vardır. Kışın yaprağını döken ağaç veya çalı halinde odunsu bitkilerdir. İleri yaşlarda parçalanır, yerini koyu ve kalın bir kabuk alır.
Genel olarak toprak nemi isteği fazla olan kızılağaç fakir topraklar üzerinde de yetişebilir. Köklerinde havanın serbest azotu bağlayan bakteriler ile yumrular meydana getiriler. Bu özelliklerinden dolayı fakir kum topraklarında öncü ağaç olarak dikildikten ve toprak azotça zenginleştikten sonra diğer ağaçlara yer verilir. Kuvvetli kütük sürgünü yaptığından dolayı baltalık olarak işletilir.
Adi Kızılağacın ülkemizde doğal olarak yetişen alt türleri;
Doğu Kızılağacı (Alnus glutinosa var. orientalis) (Y)
Sakallı Kızılağaç (Alnus glutinosa var. barbata) (Y)
Toros Kızılağacı (Alnus glutinosa var. antitaurica)
Kızılağaçların hafif, hava ile temasta kırmızıya yakın bir renk alan odunları özellikle kontrplak yapımında kullanılır.
Çabuk çürümesi nedeni ile kullanım alanı sınırlı olup, oy macılık, kurşun kalem, kaplama ve kontrplak üretiminde % 0,04 kullanılır.
FAYDALARI
. Tıpta dalları kullanılır. Bakam (kızılağaç) faydaları * Yara ve cerahatli çıbanlara çok iyi gelir.kam durdurur Uyarı: kökü zehirlidir, kullanılmamalıdır. ...
.jpg)